O poradach psychologicznych, diagnozie psychologicznej, psychoterapii, terapii małżeńskiej (par) i terapii rodzin

Osoba, która ukończyła studia psychologiczne jest psychologiem, który może pracować w różnych kontekstach instytucjonalnych (szkolnictwo wyższe, edukacja, pomoc społeczna, służba zdrowia, urzędy pracy, policja, wojsko, sądownictwo, marketing i public relation). Udzielanie pomocy psychologicznej wymaga dodatkowych szkoleń i opanowania umiejętności interpersonalnych i empatycznego kontaktu z drugim człowiekiem. Dla wielu osób są to naturalnie nabyte zdolności. Z tej racji nie tylko psycholodzy są dobrzy w rozmawianiu, które pomaga. Jednakże porada psychologiczna może być udzielana w specjalnym miejscu (poradnia, gabinet psychoterapeutyczny) i na jasno określonych zasadach, że rozmowa służy potrzebom  osoby zgłaszającej się po pomoc. To jest usługa, chociaż przyjazna, za pieniądze ubezpieczenia zdrowotnego, inne publiczne, lub prywatne od klienta.  Dlatego pacjentom w służbie zdrowia i klientom w gabinetach psychologicznych należy się wyjaśnienie, czego mogą spodziewać się w odpowiedzi na ich zamówienie.

Diagnoza psychologiczna jest oceną sprawności psychicznych i poziomu ich rozwoju w odniesieniu do naukowego modelu funkcjonowania psychicznego człowieka, Przyjmuje się za normę psychiczną  to, co występuje u większości ludzi.  W różnych zawodach i dziedzinach życia ustala się pewien oczekiwany poziom sprawności psychicznych. Diagnoza psychologiczna pozwala stwierdzić, czy ktoś kwalifikuje się do czegoś lub nie,  W medycynie, edukacji i pomocy społecznej taka diagnoza psychologiczna pozwala określić wskazówki do prowadzenia terapii, rehabilitacji i nauczania. W związku z tym, że jest wiele różnych obszarów i sposobów diagnozowania, to zawsze konieczne jest określenie celu, po co i do czego ma służyć diagnoza psychologiczna. Zakończeniem jest podsumowanie i opinia psychologiczna, najczęściej sporządzana na piśmie.

Psychoterapia jest rozmową ukierunkowaną na zmianę, która usuwa dolegliwości i cierpienie psychiczne oraz poprawia funkcjonowania psychicznego. To oznacza, że pomoc psychologiczna nie jest udzielaniem rad i rozwiązywaniem problemów życiowych w sferze materialnej. Psychoterapia dotyczy zmian w sferze przeżywania. Pacjent lub klient korzystający z psychoterapii sam rozwiązuje problemy życiowe dzięki tym zmianom i odzyskaniu dostępu do swoich zasobów psychicznych i mentalnych. Warunkiem odbywania się psychoterapii jest dobrowolność i intymność. Rozmawianie o dolegliwościach, słabościach i cierpieniu wymaga empatii i dyskrecji ze strony psychoterapeuty. Psychoterapeuta może być zaangażowany emocjonalnie w związek terapeutyczny ze swoim klientem, ale jednocześnie pozostaje neutralny wobec jego przekonań, decyzji i spraw życiowych poza gabinetem.

Terapia małżeństw (par) i terapia rodzin to są spotkania psychoterapeuty z parą lub grupą osób, którzy najczęściej tworzą rodzinę. Służą one rozwiązywaniu problemów o charakterze relacyjnym, czyli tego co dzieje się miedzy osobami w związku lub rodzinie. Niestety zwyczajowe określenie takiej formy pomagania, jako terapia  małżeństw i rodzin często sugeruje błędne rozumienie, że leczeniu podlega "chore małżeństwo" lub "patologiczna rodzina". Gdy życzliwy lekarz, sędzia rodzinny, pedagog szkolny lub pracownik socjalny kierują na terapię rodzinną, to osoby których to dotyczy mogą myśleć, że są oceniani, jako "chorzy", "patologiczni", "niewydolni", "wymagający leczenie i poprawy". Tymczasem to także jest spotkanie ukierunkowane na usunięcie cierpienia lub zmartwienia, które dzieje się w relacji miedzy bliskimi sobie osobami. Problemem może być cokolwiek, o co sami członkowie rodziny się martwią lub przeżywają jako uciążliwe i raniące. Na przykład problemem może być  choroba i dolegliwości dotykające kogoś z członków rodziny albo czyjeś zachowanie trudne do zaakceptowania we wzajemnych stosunkach małżeńskich i rodzinnych. Najbardziej pomocne w takich sytuacjach jest wspólne rozmawianie.

Pomaganie dziecku, młodzieży, a także osobie dorosłej zależnej od opieki innych w chorobie lub niepełnosprawności wymaga współpracy z rodziną (rodzicami i innymi bliskimi, znaczącymi osobami). Obecność wszystkich, którzy martwią się tym co się dzieje z dzieckiem lub dorosłym w rodzinie, lub w relacjach miedzy członkami rodziny jest potrzebna w pomaganiu psychologicznym.